Vaak wordt er gezegd dat praten over het slavernijverleden polariseert. Het tegendeel lijkt waar. Aan de Keti Koti dialoogtafels – op dit moment gaande in heel Nederland – praten wij juist gezamenlijk over de rol van dit verleden in onze levens nu of in de samenleving waar wij deel van zijn. Dat creëert een gezamenlijk verhaal: het slavernijverleden verbindt ons. 

Op 23 juni namen tachtig aanwezigen plaats aan twee lange, mooi gedekte tafels op de Universiteit van Humanistiek (UvH): uitgenodigd namens Kennisplatform Inclusief Samenleven. De Keti Koti dialoogtafels zijn een ‘nieuwe traditie’, ontwikkeld door Mercedes Zandbergen en Machiel Keestra, om mensen samen het gesprek aan te laten gaan over de hedendaagse gevolgen van het slavernijverleden – op Keti Koti, 1 juli, herdenken en vieren we immers de afschaffing van de slavernij. We werden verwelkomd door een koor van Nederlands-Surinaamse vrouwen. Hun gezang, dat de hele avond structureerde, maakte de pijn maar ook de kracht van het verleden invoelbaar. Dit werd versterkt door de andere rituele elementen van de avond. Het gesprek kende vaste onderdelen van delen en – vooral! – luisteren, ononderbroken, van verbinding maken en reflecteren op het eigen handelen. Zo begeleidden Mercedes, Machiel en het koor ons door een indringende avond. 

Met de Keti Koti tafels creëren Mercedes en Machiel een ritueel om deze gezamenlijkheid ook te voelen. Mercedes is daarom ook docent bij ons aan de UvH, in de Celebrantenopleiding (https://www.uvh.nl/onderwijs/celebrantenopleiding). Rituelen zijn belangrijk voor erkenning, omdat het helpt sociale banden te herstellen. In ons onderzoek Dialogics of Justice aan de UvH onderzoeken we juist deze verbanden tussen het pijnlijke verleden, erkenning voor het onrecht, en de verantwoordelijkheid van de samenleving.  

De Keti Koti dialoogtafel is een ritueel om stil te staan bij het Nederlandse slavernijverleden. Maar het is nog veel meer. Het is een ritueel van actief burgerschap. Rouw is een politieke en ethische handeling; degene om wie gerouwd wordt, maakt deel uit van de samenleving. Dit impliceert dat gedeeld verdriet bijdraagt aan de vorming van een inclusieve samenleving.  Daarom is de Keti Koti dialoogtafel een goed voorbeeld van wat wij ‘restorative justice’ noemen.